Açlık Kan Şekeri

Karbonhidratların sindirilmesinin ardından ortaya çıkan kan şekeri; vücudun en temel enerji kaynağıdır. Kan şekerinin enerji olarak kullanılması ise; vücuttaki metabolik olayları yerine getirmesi sonucunda gerçekleşmektedir.

Bu sebeple yeterli düzeyde karbonhidrat ile beslenmek kan şekerinin oluşması için bir zemin hazırlamaktadır. Besinler yoluyla alınan karbonhidratlar bağırsaklardan emilerek kana karışmakta ve kandan hücrelere geçerek vücudun enerji ihtiyacını karşılamaktadır.

Açlık Kan Şekeri Nedir?

Diyabet tanısında ve takibinde sıklıkla kullanılan açlık kan şekeri ; kandaki şeker oranının 8 – 12 saatlik bir aç kalma süresi sonrasında ölçülmesi sonucu elde edilen değerdir. mg/dl yada mmol/l birimleri üzerinden değerlendirilir. Açlık kan şekeri değerlerinin 70 ile 110 mg/dL aralığında olması normal olarak kabul edilirken; 126 mg/dL’ den yüksek olması diyabet tanısı koydurabilmektedir.

Değerin 126 mg/dL’den yüksek çıkması halinde kişilere tekrar açlık kan şekeri testi uygulaması yapılmaktadır. Ölçülen iki değer de yüksek sonuç veriyorsa diyabet olasılığı artmaktadır.

Diyabet tanılarında genellikle açlık kan şekerinin yanı sıra tokluk kan şekeri, oral glikoz tolerans testi ve HbA1c değerleri de test edilip değerlendirilmektedir. Birlikte değerlendirilen sonuçlar diyabet tanısı için oldukça yardımcı olmaktadır.

Açlık Kan Şekeri Ölçümünde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Özellikle diyabet teşhisi konulan ve devamlı olarak insülin kullanan kişilerin düzenli olarak kan şekeri takibi yaptırması gerekmektedir

Evde yada laboratuvarda yapılan kan şekeri ölçümleri sürekli ve düzenli aralıklarla yapılmalı ve herhangi bir risk durumu halinde mutlaka doktora başvurulmalıdır. İnsülin kullanan bireyler için uzmanınız bazen günde üç kez kan şekeri kontrolü önerebilmektedir.

Açlık Kan Şekeri Değeri Neyi Gösterir?

Açlık kan şekeri ölçümü genellikle 8 – 10 saatlik bir açlık sonrasında yapılmaktadır. Bu süre sonucunda test uygulanması halinde referans aralıklara göre sonuçlar değerlendirilebilir.

Açlık Kan Şekeri Değerleri

Açlık Kan Şekeri Referans Aralığı (Normal Değerler)	70 – 110 mg/dL
Pre-Diyabet (Gizli Şeker)	110 – 126 mg/dL
Diyabet	126 mg/dL  üzeri
Açlık Kan Şekeri Düşüklüğü	70 mg/dL altı

Not: Normal değerleri ve ölçü birimleri farklı laboratuvarlarda farklılıklar gösterebilmektedir. Hastaya verilen raporda normal değer referans aralıkları da belirtilir.

Açlık Kan Şekeri Yüksekliği Nasıl Tespit Edilir?

Açlık kan şekeri yüksekliği durumundan bahsedebilmek için 8 – 12 saatlik açlık sonrasında ölçülen kan şekerinin 126 mg/dL’nin üzerinde olması gerekmektedir. Bu süre sonunda 126 mg/dL elde edilmesi sonucunda test tekrarlanmakta ve çıkan değerler tekrar gözden geçirilmektedir.

Açlık kan şekeri öcümü sonrasında diyabet tanısının yanı sıra; böbrek ve pankreas gibi organların işlevleri de değerlendirilmektedir.

Pankreas besinler yoluyla aldığımız ve kanda dolaşan şekerin hücre içerisine girebilmesi için gereken insülin hormonunu salgılamaktadır. Kanda fazla miktarda şeker ölçülmesi, şekerin hücrelere yeterli geçişi olmadığı anlamına gelir ki bu da bize pankreasın görevini yeterince yerine getiremediği ve yeterince insülin salgılamadığı bilgisini verebilir.

Bazı durumlarda açlık kan şekeri testlerinden verimli bir sonuç almak adına bu testlerin tokluk kan şekeri testi ile aynı gün içerisinde yapılması uygun görülebilmektedir. Bunun için açlık kan şekeri ölçüldükten sonra, aynı gün içerisinde yemek yedikten iki saat saat sonra tokluk kan şekerinin ölçülmesi gerekmektedir.

Yüksek ve Düşük Kan Şekerine Sebep Olan Etmenler Nelerdir?

Düşük kan şekeri; açlık kan şekerinin 70 mg/dL’nin altında olması durumudur. Kişilerin günlük aktivitelerinin yoğun olması, uzun süre aç kalma, aşırı yorgunluk, böbrek ve karaciğer yetmezliği, kalp yetmezliği ve ilaç kullanımına bağlı olarak kan şekeri düşüklüğü meydana gelebilmektedir.

Her ne kadar yüksek kan şekerine dikkat edilse de düşük kan şekeri de sağlığı tehdit edebilmektedir. Bu yüzden kontrollü şeker her zaman çok önemlidir.

Yüksek kan şekeri; açlık kan şekerinin 126 mg/dL’nin üzerinde olması halinde ortaya çıkmaktadır. Yüksek kan şekerine; Tip 1 diyabet, Tip 2 diyabet, Gebelik diyabeti, Stres, Pankreas kanseri, Böbrek hastalıkları gibi durumlar sebebiyet verebilmektedir.

Bunların arasında yüksek kan şekerine en sık neden olan etken elbette ki diyabettir.

Gizli Şeker (Pre-diyabet) Nedir?

Gizli şeker olarak da bilinen pre-diyabet; açlık kan şekerinin 110 – 126 mg/dL aralığında seyretmesi durumunda gözlemlenmektedir.

Pre-diyabet kavramı; tam olarak diyabet tanısı konulamayan, normal kan şekeri değerleri ile yüksek kan şekeri arasında çıkan sonuçlarda ortaya çıkmaktadır.

Yapılan araştırmalara göre pre-diyabet dönemine girmiş olan kişilerin diyabet hastalığına yakalanma riski oldukça yüksektir.

Bu sebeple pre-diyabet döneminde bulunan kişilerin testlerini düzenli olarak yaptırmaları ve beslenmelerine dikkat etmeleri gerekmektedir. Sağlıklı bir yaşam tarzı ile pre-diyabet önlenebilmektedir.

Yüksek Kan Şekeri Semptomları Nelerdir?

Yüksek kan şekeri görmezden gelindiği takdirde;

•Göz retinasında hasar yani retinopati

•Sinir hücrelerinin tahribatı yani nöropati

•Böbrek rahatsızlıkları

•Kardiovasküler (kalp – damar) hastalıklar

•Diyabetik ayak

olmak üzere birçok hastalığa sebebiyet vermektedir.

Bu nedenle yüksek kan şekeri semptomlarına ve tedavi sürecine gerekli önemin verilmesi gerekmektedir.

Yüksek kan şekeri durumlarında kişilerde sıklıkla;

•Ağız kuruluğu,

•sık idrara çıkma,

•Çabuk yorulma,

•Aşırı susama,

•iştahsızlık ya da açlık hissi

oluşmaktadır.

Bu gibi semptomlar kan şekeri düzeyiniz hakkında uyarı vereceğinden bir risk halinde gerekli tetkiklerin ve tedavilerin yaptırılması ve doktor kontrollerinin aksatılmaması gerekmektedir.

Diyabet Hastalığı Hangi Durumlarda Gelişir?

Şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet; vücudun yeterli miktarda insülin üretemediği durumlarda karşımıza çıkmaktadır.  Vücudun yeterli miktarda insülin üretememesi sonucunda glikozun enerjiye dönüşümü sağlanamamaktadır. Bu da kanda sağlıklı glikoz seviyelerinin korunmasını engellemekte ve beraberinde diyabete sebebiyet vermektedir.

Uzun süreler boyunca devam eden riskli glikoz değerleri, kişilerin yaşam kalitesini ve sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Yapılan araştırmalara göre diyabetin nedenleri arasında genetiğin ve yaşam standartlarının ortak bir rol oynadığı sonucuna varılmıştır.

Yaşam standartları olarak; hareketsiz yaşam, stres, yaş faktörü ve obezite gibi örnekler verilebilmektedir. Genetik olarak da gerçekleşebilen diyabet tablolarında ise insülin hormonu üreten pankreasın zarar görmesi durumuyla karşılaşılmaktadır.

Açlık Kan Şekeri Hakkında Sıkça Sorulan

Açlık kan şekeri, en az 8 saatlik açlık sonrası kandaki glukoz seviyesini ölçen bir testtir ve diyabet tanısı ile metabolik sağlığın değerlendirilmesinde kritik bir rol oynar. İşte açlık kan şekeri hakkında sıkça sorulan 10 soru ve yanıtları:

1. Açlık kan şekeri nedir?
   • Açlık kan şekeri, en az 8 saatlik açlık sonrası kandaki glukoz düzeyini ölçen bir testtir. Bu test, vücudun glukozu nasıl kullandığını değerlendirmek için kullanılır.
2. Açlık kan şekeri normal değerleri nelerdir?

   Sağlıklı bir bireyde açlık kan şekeri seviyesi 70-100 mg/dL arasında olmalıdır. 100-125 mg/dL arası prediyabet (gizli şeker), 126 mg/dL ve üzeri ise diyabet göstergesi olarak kabul edilir.

3. Açlık kan şekeri testi nasıl yapılır?

   Test öncesinde 8-12 saatlik açlık gereklidir; su içmek serbesttir. Sabah saatlerinde, aç karnına kan örneği alınarak laboratuvarda glukoz seviyesi ölçülür.

4. Açlık kan şekeri yüksekliği ne anlama gelir?

   Açlık kan şekeri seviyesinin 100 mg/dL üzerinde olması, insülin direnci veya diyabet riskini işaret edebilir. Bu durumda doktor kontrolü önerilir.

5. Açlık kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) nedir?

   Açlık kan şekeri seviyesinin 70 mg/dL altında olması hipoglisemi olarak adlandırılır ve halsizlik, terleme, baş dönmesi gibi belirtilere yol açabilir.

6. Açlık kan şekeri ölçümünden önce su içilir mi?

   Evet, test öncesinde su içmek serbesttir ve test sonuçlarını etkilemez. Ancak diğer yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalıdır.

7. Gebelikte açlık kan şekeri değeri kaç olmalıdır?

   Hamilelikte açlık kan şekeri değeri 95 mg/dL’nin altında olmalıdır. Yüksek değerler gestasyonel diyabet riskini artırabilir.

8. Açlık kan şekeri seviyesini etkileyen faktörler nelerdir?

   Beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyi, stres, uyku düzeni ve bazı ilaçlar açlık kan şekeri seviyesini etkileyebilir.

9. Açlık kan şekeri yüksekliği nasıl önlenir?

   Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, kilo kontrolü ve stres yönetimi ile açlık kan şekeri seviyeleri kontrol altında tutulabilir.

10. Açlık kan şekeri ölçümü ne sıklıkla yapılmalıdır?

    Diyabet riski taşıyan bireylerin düzenli olarak, genellikle yılda bir kez; diyabet hastalarının ise doktor tavsiyesine göre daha sık ölçüm yapmaları önerilir.

Açlık kan şekeri testi, diyabetin erken teşhisi ve yönetimi için önemlidir. Düzenli kontroller ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları ile kan şekeri seviyelerinizi kontrol altında tutabilirsiniz.