Hemoglobin testi kanımızdaki hemoglobinin miktarını ölçen testtir. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerimizin içinde bulunan bir proteindir . Bir yandan organlarımıza ve dokularımıza oksijeni taşırken diğer taraftan da yine organ ve dokularımızdaki karbondioksiti akciğerlerimize geri taşır.
Hemoglobin seviyemiz normalden düşük ise bu yetersiz kırmızı kan hücresi sayısına (anemi) sahip olduğunuz anlamına gelir.
Hemoglobin düzeyimiz normalden daha yüksek bir seviyede ise oksijen ihtiyacımızı arttıracak polisitemi vera, yüksek rakımda yaşayan, sigara ve dehidratasyon gibi sebeplerden kaynaklanıyor olabilir.
Hemoglobin Nedir?
Yazı İçeriği
Hemoglobin; Kanda bulunan, hem (demir) ve globin ( protein) ‘den oluşan, vücutta oksijen ve karbondioksit alışverişini sağlayan son derece önemli bir maddedir. Hemoglobin, kemik iliğinde üretilir ve eritrositlerde (kırmızı kan hücreleri) depolanır. Kan Sayımı Test ( Hemogram) raporlarında HGB olarak göreceğimiz hemoglobin, akciğerlerin desteğiyle oksijeni dokulara ve organlara taşır. Karbondioksitin ise dokulardan ve organlardan toplanarak tekrar akciğere taşınmasında etkin rol oynar. Hayati öneme sahiptir. Hemogram testinde hemoglobin değerleri incelenebilmektedir.
Hemoglobin Normal Değeri Nedir?
Hemoglobin, yaşa ve cinsiyete göre referans aralığında değişiklik göstermektedir. Hemoglobinin düşük ya da yüksek olması rutin olmayan bir durumdur ve incelenmesi gerekir. Hemoglobinin referans aralığı;
Yenidoğanda: 13.5-24 gr/dl
0-3 yaş arası bebeklerde: 11-13 gr/dl
3-11 yaş arası çocuklarda: 12-14 gr/dl
Yetişkin erkeklerde: 13.5-17.5 gr/dl
Yetişkin kadınlarda: 12.5-15.5 gr/dl ‘dir.
Bu değerler ufak sapmalar gösterse bile belirgin fark olduğunda uzmanlar inceleme önermektedir.
Hemoglobin Düşüklüğü Nedir?
Hemoglobin seviyesini düşüren en sık gördüğümüz sebep anemilerdir. Aneminin vitamin eksiklikleri, kanama ve kronik hastalıklar da dahil olmak üzere birçok farklı nedeni olabilir. Orak hücreli anemi, aplastik anemi, hemolitik anemi, pernisiyöz anemi, megaloblastik anemi gibi çeşitlere sahip olan anemi; genel olarak kan değerlerinin hızla düştüğü durumdur.
Hemoglobinin düşüklüğü belirgin şekilde görülüyorsa birtakım hastalıklardan şüphelenilir.
Hemoglobin Düşüklüğü Neden Olur?
√ Demir Eksikliği Anemisi: Vücutta bulunması gereken demir miktarı hızla düştüğünde hemoglobin de buna bağlı olarak düşer. Demir eksikliği farklı sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu sebeplere;
- Yeterli besin alınamaması (diyet gibi uygulamalar) ,
- Kan kaybı ( menstrüasyon dönemi, mide kanaması, bağırsak kanamaları gibi),
- Emilim yetersizliği ( iltihabi bağırsak hastalıkları) sayılabilir.
√ Vitamin Eksikliği: Folik asit, B12 gibi eksiklikler hemoglobin miktarını düşürür.
√ Talasemi: Akdeniz anemisi olarak da bilinen bu hastalık, özellikle Akdeniz ülkelerinde görülmekte olup bir anemi (kansızlık) çeşididir. Bu hastalık hemoglobin miktarını düşürür.
√ Aşırı Kansızlık: Şayet vücutta bir kan kaybı olduysa buna bağlı olarak hemoglobin düşer. İç ve dış kanamaya bağlı olarak kansızlık ortaya çıkabilir. Mide kanamaları, menstrüasyon kanamaları, travma sonrası gerçekleşen aşırı kan kaybı gibi durumlar kansızlığa yol açar
√ Kanser: Kanser, hemoglobin miktarını düşüren en önemli faktörlerden biridir.
√ Siroz: Karaciğerin kendini onaramayacak kadar büyük hasar aldığında ortaya çıkan rahatsızlık sirozdur. Siroz, hemoglobin miktarını düşürür.
√ Kanamalar: Vücutta meydana gelen her türlü kanama hemoglobini düşürür. Bu kanamalar; ağır menstürasyon kanamaları, yara kanamaları, idrar yollarında meydana gelen kanamalar olabilir.
√ Hodgkin Lenfoma: Bağışıklık sisteminde ortaya çıkan bir kanser türü olan hodgkin lenfoma, hemoglobin miktarını düşürür.
√ Multipl Myelom: Beyaz kan hücrelerinde ortaya çıkan bir kanser türü olan multipl myelom, hemoglobin miktarını düşürür.
Tüm bunların dışında; sık kan bağışında bulunma, bazı ilaç tedavileri, gebelik, anne sütünden yeterli miktarda alamayan çocuklarda hemoglobin düşüklüğü görülür.
Hemoglobin Yüksekliği Nedir?
Hemoglobin yüksekliği basit olarak, vücutta oksijen ihtiyacı arttığı zaman görülür. Birtakım hastalıklara işaret eden bu durum, kimi zaman patolojik olup incelenmesi gerekir.
Hemoglobin Yüksekliği Neden Olur ?
√ KOAH: Kronik Obstriktif Akciğer Hastalığı yani KOAH, hemoglobin miktarını yükseltir. KOAH, akciğerde bulunan hava keseciklerinin tıkanması ile ortaya çıkan; öksürük, nefes darlığı gibi yaşam kalitesini düşüren problemlere yol açan bir kronik hastalıktır.
√ Kalp Hastalıkları: Kalpte var olan bir hastalık olduğunda hemoglobin yükselir. Bunun daha net anlaşılabilmesi için kardiyolog tarafından incelenmesi önerilir.
√ Karaciğer Kanseri: Karaciğer kanseri, hemoglobin miktarını yükseltir.
√ Polisitemi Vera: Polisitemi, vücutta eritrosit miktarını arttıran, nadir görülen bir kanser çeşididir. Bu kanserin vücutta varlığı, hemoglobin miktarını arttırır.
√ Amfizem: Alveollerin gerilip genişlemesi sonucu ortaya çıkan bu hastalık hemoglobin miktarını yükseltir.
Bunlara ek olarak; tütün kullanımı, sürekli yükseklerde oturan kişilerde, ciddi anlamda susuz kalındığında, eritropoietin kullanımında ( glikoprotein hormonu) hemoglobin miktarını arttırır.
Hemoglobin Yükselmesinin / Düşmesinin Vücutta Belirtileri
Hemoglobin düşüklüğünün belirtileri Nelerdir?
√ Baş dönmesi
√ Çarpıntı
√ Göz altında morluk
√ Halsizlik
√ Solgun ten
√ İştahsızlık
√ Nedensiz saç dökülmesi
√ Sürekli yorgunluk hali görülebilir.
Hemoglobin yüksekliğinin belirtileri Nelerdir?
√ Baş ağrısı
√ Baş dönmesi
√ Kaşıntı
√ Normalden fazla terleme
√ Anormal kilo kaybı
√ Ciltte sararma
√ ağrılı eklem şişmesi
√ Hafif darbelerde dahi morarma ve kanama görülebilir.
Hemoglobin Yükselmesi veya Düşmesinde Uygulanan Tedaviler
Hemoglobin miktarı düşük olduğunda, öncelikle nedeni incelenir ve nedene uygun tedavi planı hazırlanır.
Eğer, herhangi bir hastalık olmaksızın vitamin ya da demir eksikliği kaynaklı düşük değer görünüyorsa doktor kontrolünde takviye gıdalar ve vitamin ilaçları alınması önerilebilir.
Bunun dışında, doğru beslenme ile hemoglobin miktarı arttırılabilir. Özellikle, demir ve folat içeren besinler hemoglobin miktarını arttıracaktır. Bunlar; lahana, brokoli, yeşil fasulye, ıspanak, yer fıstığı, pirinç ve sakatat gibi besinlerdir.
Hemoglobin miktarı referans aralığından yüksek olduğunda, tıpkı düşüklüğünde olduğu gibi bir patoloji söz konusuysa önce buna yönelik tedavi uygulanır. Ancak, tütün kullanımı, yüksek bölgede ikamet, susuz kalma durumunda öncelikle bu durumların ortadan kaldırılması önerilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hemoglobin miktarım düşük/yüksek çıktı ne yapmalıyım?
Hemoglobin miktarınız düşük ya da normalden yüksek çıktıysa öncelikle bir uzman önderliğinde patolojik durumun olup olmadığı değerlendirilmelidir. Sonrasında doktorunuz size uygun tedaviyi belirleyecektir.
Hamileyim, hemoglobinim düşük çıktı bir sorun olur mu?
Gebe kadınlarda herhangi bir patoloji olmamasına rağmen hmeoglobin oranı düşük çıkabilir. Fetus, anne rahmine düştükten sonra annenin tüm besinlerini kendisine çektiği için ve anne kendi vücudunda olması gereken besin ve vitaminleri yeterli miktarda kullanamadığı için kan değerleri düşer. Hemoglobin de buna bağlı olarak düşmektedir. Dolayısıyla, bu gebeler için doğal bir durumdur.
Ameliyat olmam gerekiyor, hemoglobinim yüksek. Kanama kontrol altına alınabilir mi?
Ameliyat öncesi genel tetkikler yapılacağı için, doktorunuz buna uygun anestetik kullanır ve kanama riskine karşı gerekli önlemler alınır.
Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.
